Ο Νόμος Για Τους Ανασφάλιστους Και Ο Έλεγχος Των Ανισοτήτων Στην Υγεία

Το 2016 με το νόμο 4368 εισήχθησαν διαρθρωτικές αλλαγές στο χώρο της  υγείας με σκοπό την προστασία του κοινωνικού συνόλου και κυρίως του οικονομικά αδύνατου πολίτη. Πρόκειται για το γνωστό νόμο για τους ανασφάλιστους, ο οποίος με γνώμονα την ανακούφιση από την ανθρωπιστική κρίση και τη διασφάλιση της καθολικής υγειονομικής κάλυψης του πληθυσμού θεσπίζει μέτρα τόσο για τους ανασφάλιστους όσο και για ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Αποτελεί νομοθέτημα σταθμό καθώς επιχειρεί επιτυχώς έλεγχο των ανισοτήτων στην υγεία

Ο νόμος αυτός έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας. Εκτός από την προστασία των οικονομικά αδύνατων, που χάριν στην κρίση  πληθαίνουν, προστατεύει τοις πράγμασι τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Για την Ελλάδα που δοκιμάζεται από τις μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές και που η αλληλεγγύη δεν αποτελεί θεωρητικό ακροβατισμό αλλά επιβλητική ανάγκη, ο ν. 4368/2016 συμβάλλει τα μέγιστα δεδομένων των συνθηκών.

Στο άρθρο 33  του νόμου προβλέπεται ελεύθερη πρόσβαση στους ανασφάλιστους αλλά και στους αναξιοπαθούντες στις δημόσιες δομές υγείας, εξασφαλίζοντας τους νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Με την έννοια δημόσιες δομές υγείας εννοούμε τα νοσοκομεία, τα νοσηλευτικά ιδρύματα που εποπτεύονται και επιχορηγούνται από τα Υπουργείο Υγείας, μονάδες ψυχικής υγείας, οι μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, δημοτικά ιατρεία και ιδρύματα αποκατάστασης και κοινωνικής φροντίδας. Δικαιούχοι αυτών των δικαιωμάτων είναι οι εξής:

α) οι μη άμεσα ή έμμεσα ασφαλισμένοι Έλληνες πολίτες ή ελληνικής καταγωγής ομογενείς, οι πολίτες κρατών−μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και λοιπών τρίτων χωρών, οι οποίοι διαθέτουν νομιμοποιητικά έγγραφα παραμονής στην Ελλάδα, καθώς και τα μέλη των οικογενειών (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα) όλων των προαναφερόμενων,

 β) οι εγγεγραμμένοι στα Μητρώα ασφαλιστικών ταμείων της χώρας και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα), οι οποίοι έχουν απωλέσει τις ασφαλιστικές τους καλύψεις λόγω οφειλών και δεν δικαιούνται παροχών υγείας,

γ) τα πρόσωπα των παρακάτω κατηγοριών, ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος στο οποίο βρίσκονται και της κατοχής νομιμοποιητικών εγγράφων παραμονής στη χώρα:

 i) ανήλικοι έως 18 ετών, ii) γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης, iii) άτομα με αναπηρία που φιλοξενούνται σε δομές των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας, iv) άτομα που φιλοξενούνται σε Μονάδες Ψυχικής Υγείας, v) άτομα που φιλοξενούνται σε όλες τις θεραπευτικές δομές των εγκεκριμένων οργανισμών θεραπείας  ή παρακολουθούνται στους ίδιους οργανισμούς ως εξωτερικοί ασθενείς, vi) οι κρατούμενοι σε φυλακές, οι φιλοξενούμενοι σε ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και σε στέγες φιλοξενίας ανηλίκων και οι τελούντες σε καθεστώς διοικητικής κράτησης, vii) όσοι παρέχουν κοινωφελή εργασία στο πλαίσιο έκτισης ποινής ή ως αναμορφωτικό μέτρο, viii) άτομα με αναπηρία 67% και πάνω και άτομα που η κατάσταση της υγείας τους απαιτεί νοσηλεία ή χρειάζονται συνεχή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ή αποκατάσταση λόγω χρόνιων νοσημάτων, ix) οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας πχ πρόσφυγες και οι ανιθαγενείς και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα) είτε είναι κάτοχοι άδειας διαμονής σε ισχύ είτε όχι, x) όσοι διαμένουν στην Ελλάδα με καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς ή εξαιρετικούς λόγους και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα), xi) αιτούντες διεθνούς προστασίας και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα), xii) θύματα των εγκλημάτων των άρθρων 323, 323Α, 349, 351 και 351Α του Ποινικού Κώδικα. Πολίτες τρίτων χωρών, κάτοχοι γραπτής βεβαίωσης απόφασης αναβολής απομάκρυνσης.

 Για την παροχή των υπηρεσιών που προβλέπονται στο νόμο απαιτείται  η κατοχή  Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ), με εξαίρεση  κατηγορίες πολιτών που έχουν απωλέσει τις ασφαλιστικές τους καλύψεις, για τους οποίους δεν απαιτείται καν η κατοχή ΑΜΚΑ.

Έτερη πρόβλεψη του ίδιου νόμου είναι αυτή του «άγονου ιατρείου» και συγκεκριμένα αυτή του άρθρου 43, με το οποίο παρέχονται κίνητρα σε ιατρούς για την κάλυψη θέσεων ιατρού στην περιφέρεια και κυρίως σε άγονες περιοχές. Αναγνωρίζοντας στους ιατρούς που υπηρετούν σε θέσεις άγονων περιοχών πενταπλή προϋπηρεσία και για τους ειδικευόμενους ιατρούς επταπλή, αλλά ακόμα παρέχοντας σ’ αυτούς  δωρεάν διαμονή, σίτιση αλλά και χρηματικά επιδόματα, οι θέσεις παροχής ιατρικών υπηρεσιών  σε δυσπρόσιτες ή νησιωτικές περιοχές γίνονται πιο ελκυστικές για τους ενδιαφερόμενους. Μ' αυτόν τον τρόπο προσφέρονται υπηρεσίες υγείας σε πληθυσμούς της απομακρυσμένης περιφέρειας, που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση.

Τέλος, με το άρθρο 58 επιχειρείται αναβάθμιση της λειτουργίας του δημοσίου συστήματος Υγείας καθώς και προστασία των δικαιωμάτων των ληπτών υπηρεσιών υγείας, καθώς εισάγει τη «λίστα χειρουργείου». Συγκεκριμένα, με στόχο τη διασφάλιση της ισότητας και της μη διάκρισης των ασθενών στην παροχή χειρουργικών επεμβάσεων στα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ., στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία και Τμήματα, καθιερώνεται η Λίστα Χειρουργείου. Βασικοί όροι για την κατάρτισή της αποτελούν η κατόπιν ιατρικής τεκμηρίωσης αξιολόγηση της σοβαρότητας της νόσου και της δυνατότητας χρόνου αναμονής, με ασφάλεια για την υγεία του ασθενή, από ειδικευμένους ιατρούς των ΤΕΠ, των Τακτικών Εξωτερικών Ιατρείων και των Νοσηλευτικών Τμημάτων των παραπάνω φορέων, καθώς και των Μονάδων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας. Με την κατάρτιση της Λίστας Χειρουργείου ενημερώνεται πάραυτα ο ασθενής για την ημερομηνία επέμβασης. Από τη Λίστα εξαιρούνται τα επείγοντα περιστατικά τα οποία έχουν άμεση ανάγκη χειρουργικής επέμβασης. Ο τρόπος κατάρτισης της Λίστας Χειρουργείου, οργάνωσης και βέλτιστης λειτουργίας της για τους ασθενείς και τους επαγγελματίες υγείας, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια καθορίζονται με απόφαση του Υπουργείου Υγείας.