Πολλοί συγχέουν τον όρο δημόσια υγεία με το όρο δημόσιο σύστημα υγείας. Για αρχή είναι καλό να ορίσουμε και να διαχωρίσουμε τις δύο αυτές έννοιες.
Με τον όρο δημόσια υγεία αναφερόμαστε στην επιστήμη και την τέχνη της πρόληψης των ασθενειών και της επιμήκυνσης της ζωή και της προαγωγής της υγείας.
Ο ορισμός της δημόσιας υγείας αποδίδεται στο βρετανό Edward Winslow, ο οποίος το 1920 με ακρίβεια την όρισε ως «..την επιστήμη και τέχνη για την πρόληψη των ασθενειών, την επιμήκυνση τη ζωής και την προαγωγή της σωματικής υγείας και της αποδοτικότητας του ανθρώπου μέσω οργανωμένων προσπαθειών της κοινότητας, την εξυγίανση του περιβάλλοντος, τον έλεγχο των μολύνσεων της κοινότητας, την εκπαίδευση του ατόμου ως προς τις αρχές και την προσωπική υγιεινή, την οργάνωση των ιατρικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών για την έγκαιρη διάγνωση και προληπτική θεραπεία της νόσου, καθώς και την ανάπτυξη κοινωνικού μηχανισμού που θα εξασφαλίζει σε κάθε άτομο ένα βιοτικό επίπεδο κατάλληλο για τη διατήρηση της υγείας του.»
Η δημόσια υγεία ασχολείται με τις απειλές για την υγεία με βάση την ανάλυση της υγείας του πληθυσμού. Ο πληθυσμός μπορεί να είναι πολύ μικρός ή τόσο μεγάλος ώστε να περιλαμβάνει κατοίκους πολλών ηπείρων (για παράδειγμα, στην περίπτωση της πανδημίας). Οι διαστάσεις της υγείας περιλαμβάνουν «μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας», όπως ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η σύγχρονη πρακτική της δημόσιας υγείας απαιτεί διεπιστημονικές ομάδες εργαζομένων στη δημόσια υγεία και επαγγελματίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των ιατρών που ειδικεύονται στη δημόσια υγεία/ιατρική της κοινότητας/μολυσματικές ασθένειες, ψυχολόγους, επιδημιολόγους, στατιστικολόγοους, βοηθούς ιατρικών λειτουργών, νοσοκόμες δημόσιας υγείας, μαίες, μικροβιολόγους, επιθεωρητές περιβαλλοντικής υγείας/επιθεωρητές δημόσιας υγείας, κοινωνιολόγους, νομικούς κ.ά.
Από την άλλη, με τον όρο δημόσιο σύστημα υγείας εννοούμε το σύστημα υγείας της κάθε χώρας, όπως αυτό διαρθρώνεται τις συνθήκες που επικρατούν σ' αυτή (οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές κτλ) σε δεδομένη χρονική στιγμή.
Ως Σύστημα Υγείας εννοούμε τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένοι οι πόροι που χρησιμοποιούνται στον τομέα υγείας με σκοπό την κάλυψη των αναγκών και τη βελτίωση του επιπέδου υγείας του πλυθησμού. Το σύστημα υγείας οργανώνεται σε διάφορα επίπεδα, ξεκινώντας από το πρωτοβάθμιο επίπεδο περίθαλψης και προχωρώντας μέσω του ενδιάμεσου στο κεντρικό επίπεδο (τοπικό-επαρχιακό-περιφερειακό).
Το δημόσιο σύστημα υγείας θεωρείται ως το αντίθετο του ιδιωτικού και βασίζεται στην κοινωνική αλληλεγγύη μέσα από την ισότιμη κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού ανεξάρτητα από φύλλο, ηλικία, επάγγελμα και κοινωνικο-οικονομική κατάσταση που επιτυγχάνεται μέσα από την αυξημένη κρατική παρέμβαση. Στο δημόσιο σύστημα, το κράτος εξασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο υπηρεσιών υγείας για όλους τους πολίτες, έχοντας έντονη παρέμβαση. Οι συντελεστές παραγωγής μπορεί να ανήκουν στο κράτος, στα ασφαλιστικά ταμεία ή και σε ιδιώτες.
Τα δημόσια συστήματα υποδιαιρούνται σε εκείνα που χρηματοδοτούνται από την κοινωνική ασφάλιση (μοντέλο Bismarck) και σε εκείνα που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό (μοντέλο Beveridge). Στην πραγματικότητα κανένα δεν χρηματοδοτείται μόνο από μια πηγή. Θα λέγαμε ότι υπάρχουν δημόσια συστήματα χρηματοδοτούμενα κυρίως από την κοινωνική ασφάλιση ή κυρίως από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Στην πρώτη περίπτωση κύριο ρόλο στο σύστημα κατέχει η κοινωνική ασφάλιση που εκπροσωπείται από διάφορα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία χρηματοδοτούν το σύστημα μέσω των εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων. Συνεπώς, το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών υγείας προέρχεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Το μοντέλο αυτό δίνει έμφαση στο δικαίωμα του καθενός να επιλέξει τους τρόπους κάλυψης των αναγκών υγείας του μέσω της κοινωνικής ασφάλισης, πληρώνοντας και το απαιτούμενο ποσό (εισφορές).
Στη δεύτερη περίπτωση το σύστημα χρηματοδοτείται από τον κρατικό μηχανισμό (φορολογία) ή την τοπική φορολογία και οι παραγωγικοί συντελεστές ανήκουν στο κράτος. Το μοντέλο αυτό βασίζεται στην αρχή ότι η υγεία είναι δημόσιο αγαθό παρά ατομικό δικαίωμα και γι αυτό υποχρεούται το κράτος να παρέχει τις αναγκαίες υπηρεσίες υγείας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου